Nie jest tajemnicą, że zawarte w dyrektywie IDD wymogi oraz obowiązki, skierowane na ochronę interesów konsumenta, stanowią niemałe wyzwanie dla całego rynku ubezpieczeniowego w Polsce.
Wydawanie ustandaryzowanej karty produktu ubezpieczeniowego (ang. IPID), konieczność zapobiegania tzw. konfliktom interesów, wykonywanie analizy potrzeb klienta przed zawarciem umowy, obowiązki informacyjne w procesie sprzedaży krzyżowej (tzw. cross-selling) – to tylko przykłady nowych, nieznanych dotychczas obowiązków nałożonych na podmioty, które ustawodawca unijny (a w ślad za nim polski), mianuje „dystrybutorami ubezpieczeń”.
Czy jednak te nowe obowiązki będą dotyczyły wszystkich podmiotów dystrybuujących ubezpieczenia? Czy przedsiębiorca prowadzący biuro turystyczne, oferujące podróże w pakiecie z ubezpieczeniem, jest w świetle ustawy dystrybutorem ubezpieczeń? Czy na szefa firmy leasingowej, będzie nałożony obowiązek przeprowadzania każdorazowo analizy potrzeb klienta (przed oddaniem samochodu z ubezpieczeniem w leasing)? Czy przy sprzedaży sprzętu RTV i AGD z dodatkowym ubezpieczeniem, należy spełniać obowiązki informacyjne względem klientów, na wzór zakładu ubezpieczeń? Jaka jest różnica między przedsiębiorcą wykonującym działalność w zakresie dystrybucji od agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające? Częściowo, odpowiedź na te pytania znajdziemy w art. 2 UDU.
Zgodnie z art. 2 ust. 1, przepisów ustawy nie stosuje się do przedsiębiorców wykonujących działalność w zakresie dystrybucji ubezpieczeń, którzy oferują umowy ubezpieczenia lub umowy gwarancji ubezpieczeniowej, których zawarcia lub wykonania dotyczą czynności dystrybucji ubezpieczeń i które są zawierane jako uzupełnienie dostarczanych przez dostawcę towarów lub świadczonych usług i obejmują następujące ryzyka:
- zniszczenia, utraty lub uszkodzenia tych towarów lub nieskorzystania ze świadczonej przez niego usługi, lub
- uszkodzenia lub utraty bagażu oraz inne ryzyka związane z usługami w zakresie podróży świadczonymi przez tego dostawcę;
Dodatkowo, wartość składki należnej z tytułu umowy ubezpieczenia nie może przekraczać kwoty stanowiącej równowartość 600 euro, obliczanej proporcjonalnie w wymiarze rocznym. W sytuacji gdy warunek dotyczący wysokości składki nie jest spełniony, możliwe jest zastosowanie wyłączenia w przypadku, gdy wysokość składki nie przekracza 200 euro, ale jednocześnie czas trwania ubezpieczenia nie przekracza trzech miesięcy. Zgodnie z art. 2 ust. 7, wysokość składki wyrażonej w euro oblicza się w złotych według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w tabeli kursów nr 1 każdego roku.
Istotne jest, że wszystkie wyżej wskazane warunki muszą zostać spełnione łącznie, aby możliwym było zwolnienie danego przedsiębiorcy ze stosowania przepisów ustawy.
Zwrócić należy uwagę, że warunki opisane w art. 2 UDU, których spełnienie powoduje wyłączenie stosowania ustawy, wykazują daleko idące podobieństwo do wyłączeń mających zastosowanie na gruncie dotychczas obowiązującej ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym (patrz art. 3).
W motywie 15 dyrektywy IDD wskazano, że nie powinna mieć ona zastosowania do osób zajmujących się dystrybucją ubezpieczeń jako działalnością uboczną, w przypadku gdy wysokość składki nie przekracza określonej kwoty, a rodzaje ryzyk objętych ubezpieczeniem są ograniczone. Te dwa kryteria w ocenie unijnego prawodawcy są zatem kluczowe dla uznania, że mamy do czynienia z wyłączeniem stosowania dyrektywy IDD, i w konsekwencji – naszej ustawy.
W tym miejscu także należy zasygnalizować, że te właśnie kryteria będą istotne dla rozróżnienia pojęcia przedsiębiorcy wykonującego działalność w zakresie dystrybucji ubezpieczeń od pojęcia agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające, o którym mowa w art. 3 pkt 1 UDU, który jest nowym podmiotem rynku pośrednictwa ubezpieczeniowego, zdefiniowanym przez dyrektywę IDD.
W praktyce, aktualnie za przedsiębiorców objętych wyłączeniem na podstawie art. 2 UDU należy uznać m.in. biura podróży, wypożyczalnie samochodów, przewoźników (takich jak linie lotnicze, kolejowe), przedsiębiorstwa transportowe, sklepy z artykułami RTV i AGD. Podmioty te, oferując umowę ubezpieczenia jako uzupełnienie sprzedawanego towaru lub usługi, nie prowadzą negocjacji z klientem w zakresie proponowanych warunków ubezpieczenia, przedstawiając jedynie ofertę określonego ubezpieczenia niejako w pakiecie ze swoim towarem bądź usługą. Zakres ryzyk objętych taką umową jest ściśle związany ze sprzedawanym towarem czy usługą i nie wymaga posiadania przez takiego przedsiębiorcę szerokiej wiedzy na temat produktów ubezpieczeniowych poza tymi, które ma w swojej ofercie w związku ze współpracą z danym zakładem ubezpieczeń.
Omawiany art. 2 UDU generuje jednak też kilka pytań i wątpliwości, ale o tym więcej w kolejnych wydaniach beinsured.
