Zgodnie z Kodeksem pracy, dniami ustawowo wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy. Taki dzień przypada w bieżącym roku m. in. 1 maja (Święto Pracy), 25 grudnia (pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia). Przypomnijmy, iż praca w handlu w święta jest nadal zakazana. W przypadku, gdy święto nie przypada w niedzielę, praca placówkach handlowych również jest zakazana.
Niezależnie od tego, Kodeks pracy określa szczególne przypadki, w których praca w święto jest możliwa. Chodzi o pracę świadczoną:
- w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- w ruchu ciągłym,
- przy pracy zmianowej,
- przy niezbędnych remontach,
- w transporcie i w komunikacji,
- w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych,
- przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób,
- w rolnictwie i hodowli,
- w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta,
- przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności,
w szczególności w: - zakładach świadczących usługi dla ludności,
- gastronomii,
- zakładach hotelarskich,
- jednostkach gospodarki komunalnej,
- zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
- jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
- zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku
przy wykonywaniu prac:
- polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, odbieranych poza Polską, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, niedziele i święta w Polsce są u odbiorcy dniami pracy, oraz
- zapewniających możliwość świadczenia tych usług (np. obsługa IT itp.).
W zamian za pracę wykonywaną w święto pracownik w pierwszej kolejności ma prawo do otrzymania innego dnia wolnego w ciągu danego okresu rozliczeniowego. Jeżeli natomiast pracownik nie otrzyma w zamian za pracę w święto dnia wolnego, należy mu się dodatek z tego tytułu (100% wynagrodzenia za każdą godzinę). Należy jednak pamiętać, iż zapłata dodatku zamiast dnia wolnego możliwa jest dopiero wówczas, gdy po stronie pracodawcy nie ma możliwości udzielenia dnia wolnego.
Każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Oznacza to, iż za święta przypadające w dniu 1 listopada (we wtorek) oraz 11 listopada (w piątek), pracodawca nie będzie miał obowiązku udzielać pracownikowi dnia wolnego. Okazją do oddania dnia wolnego będzie święto przypadające w sobotę.
Dzień wolny z tytułu święta przypadającego w sobotę dla pracowników zatrudnionych przez przeciętnie 5 dni w tygodniu pracodawca powinien wyznaczyć w przyjętym u siebie okresie rozliczeniowym. Może to nastąpić zarówno przed dniem świątecznym obniżającym wymiar czasu pracy, jak też po takim dniu.
