W bieżącym roku i latach następnych (mając na uwadze tempo prac legislacyjnych) zapowiadają się istotne zmiany w Kodeksie pracy. Obecnie najbardziej medialnym tematem jest wprowadzenie do Kodeksu pracy definicji pracy zdalnej oraz umożliwieniu kontroli trzeźwości pracowników. Natomiast dyrektywy międzynarodowe wymuszają na polskim ustawodawcy wprowadzenie kolejnych zmian. Pierwsza nowelizacja powinna nastąpić do 2 sierpnia 2022 r. w związku z koniecznością implementacji dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów.
Projekt wprowadzający ww. dyrektywę został opublikowany w lutym 2022 r. Obecnie jest w trakcie opiniowania i nie wiadomo, kiedy zostanie skierowany do Sejmu. Powyższe pomimo tego, że zgodnie z projektem, nowelizacja powinna wejść w życie 1 sierpnia 2022 r.
Nowelizacja ma wprowadzić kluczowe zmiany w zakresie urlopów, a celem całej dyrektywy jest łączenie życia prywatnego i służbowego.
1. Pracownik otrzyma dwa dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym płatnego zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej w pilnych sprawach rodzinnych spowodowanych chorobą lub wypadkiem, jeżeli konieczna będzie natychmiastowa obecność pracownika.
Za czas tego zwolnienia pracownik otrzyma 50 proc. wynagrodzenia obliczanego tak, jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego. Pracownik będzie musiał złożyć wniosek najpóźniej w dniu korzystania ze zwolnienia. Zwolnienie takie ma nie zmniejszać puli dni urlopowych. Na podstawie obecnie proponowanych przepisów, pracodawca nie będzie miał możliwości weryfikowania istnienia siły wyższej i konieczności udzielenia zwolnienia.
2. Pracownik otrzyma pięć dni urlopu opiekuńczego w roku kalendarzowym.
Urlop będzie nieodpłatny i przysługiwać będzie w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych. W projekcie został określony krąg członków rodziny. Obejmuje on wyłącznie syna, córkę, matkę, ojca lub małżonka, zatem jak widać, jest bardzo wąski i chodzi tylko o najbliższe osoby. Opieka nad rodzeństwem, dziadkami czy innymi członkami rodziny nie będzie więc możliwa, jeżeli nie będą mieszkać razem z pracownikiem.
Wniosek o ww. urlop będzie trzeba złożyć trzy dni przed jego rozpoczęciem, wskazując osobę wymagającą znacznej opieki lub znacznego wsparcia z poważnych względów medycznych, stopień pokrewieństwa lub adres zamieszkania tej osoby oraz przyczynę.
3. Urlop rodzicielski będzie przysługiwał w wymiarze do 41 tygodni (obecnie 32 tygodnie), a w przypadku porodu mnogiego do 43 tygodni, przy czym każdemu z rodziców będzie przysługiwało wyłączne prawo do dziewięciu tygodniu tego urlopu.
Oznacza to, że każdy rodzic będzie miał prawo do dziewięciu tygodni urlopu rodzicielskiego, którego nie będzie mógł przenieść na drugiego z rodziców dziecka. Zastrzeżenie takie ma na celu to, by również ojciec mógł zajmować się dzieckiem, a matka mogła wrócić do pracy.
4. Za okres urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński będzie wynosił 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
Kobieta będzie miała jednak prawo złożyć wniosek o wypłacanie jej 81,5 proc. zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Wniosek taki będzie miała złożyć w ciągu 21 dni. Pomimo wskazanego, ojcu dziecka przysługiwać będzie zasiłek macierzyński w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku za okres dziewięciu tygodni urlopu, czyli jego nieprzenoszalnej części.
5. Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych bądź delegowanie poza stałe miejsce pracy pracownika będzie wymagało jego zgody, jeżeli dziecko nie skończyło ósmego roku życia (obecnie do czwartego roku życia dziecka).
6. Skróceniu ma ulec okres na skorzystanie z odpłatnego dwutygodniowego urlopu ojcowskiego z obecnych 24 miesięcy do 12 miesięcy od narodzin dziecka.
Ma to na celu tworzenie więzi między ojcem a dzieckiem w pierwszych miesiącach życia dziecka.
7. Możliwość wnioskowania o elastyczną pracę dla rodziców dziecka do lat ośmiu.
Rodzice takiego dziecka będą mogli wnioskować do pracodawcy o bardziej elastyczną organizację pracy.
8. Pracownicy mają uzyskać ochronę przed niekorzystnym traktowaniem z powodu korzystania przez nich z uprawnień przysługujących na podstawie przepisów Kodeksu pracy.
Oczywiście należy mieć na uwadze, że zaproponowane zmiany mogą ulec jeszcze dalszym poprawkom, jednak można zauważyć, w jakim kierunku zmierza wprowadzenie dyrektywy work-life balance. Nie jest wykluczone, że dokładnie takie zmiany wejdą w życie lub z pewnymi drobnymi modyfikacjami, dlatego warto się do nich przygotować.
Zachęcamy do monitorowania prac nad zmianami Kodeksu pracy oraz śledzenia naszych artykułów.
