Art. 826. § 1. W razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest użyć dostępnych mu środków w celu ratowania przedmiotu ubezpieczenia oraz zapobieżenia szkodzie lub zmniejszenia jej rozmiarów.
§ 2. Umowa ubezpieczenia lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać, że w razie zajścia wypadku ubezpieczający obowiązany jest zabezpieczyć możność dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wobec osób odpowiedzialnych za szkodę.
§ 3. Jeżeli ubezpieczający umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa nie zastosował środków określonych w § 1, ubezpieczyciel jest wolny od odpowiedzialności za szkody powstałe z tego powodu.
§ 4. Ubezpieczyciel obowiązany jest, w granicach sumy ubezpieczenia, zwrócić koszty wynikłe z zastosowania środków, o których mowa w § 1, jeżeli środki te były celowe, chociażby okazały się bezskuteczne. Umowa lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą zawierać postanowienia korzystniejsze dla ubezpieczającego.
§ 5. W razie ubezpieczenia na cudzy rachunek przepisy paragrafów poprzedzających stosuje się również do ubezpieczonego.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 19 listopada 2015 r. (sygn. akt IV CSK 764/14) orzekł, że art. 826 § 1 Kodeksu cywilnego jest przykładem potwierdzającym istnienie szerokiego obowiązku współdziałania stron umowy ubezpieczenia majątkowego, któremu to obowiązkowi zadośćuczynienie przez ubezpieczonego stwarza realną szansę ograniczenia zakresu świadczenia odszkodowawczego. Brak ze strony takiego działania nie może zwiększać odszkodowania należnego od ubezpieczyciela.
W rozpoznawanej sprawie powodowie domagali się od pozwanego zakładu ubezpieczeń kwoty 1.629. 596,11 zł wraz z odsetkami tytułem odszkodowania za szkodę poniesioną w wyniku pożaru kompleksu stanowiącego ich własność budynków gospodarczych, ubezpieczonych u pozwanego od ognia i innych zdarzeń losowych.
Powodowie zawarli z pozwanym umowę obowiązkowego ubezpieczenia budynków od ognia i innych zdarzeń losowych na okres od dnia 12 lutego 2009 r. do dnia 11 lutego 2010 r. W dniu 27 kwietnia 2009 r. wybuchł w gospodarstwie powodów pożar, który objął ubezpieczone budynki i doprowadził do ich zniszczenia. O zaistnieniu szkody powodowie niezwłocznie zawiadomili pozwanego. Pozwany dokonał określenia zakresu szkody i jej wyceny. Według raportu biegłych, działających na zlecenie pozwanego, łączna wartość szkód trzech budynków wyniosła 641.403,89 zł. Powodowie nie zgodzili się ze stanowiskiem pozwanego co do wartości szkody, którą określili na kwotę 2.974.517,52 zł. Powodowie z dniem 8 sierpnia 2012 r. zaprzestali prowadzenia działalności gospodarczej i złożyli wniosek o zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
