Urząd Komisji Nadzoru Finansowego opublikował raport „Sytuacja finansowa powszechnych towarzystw emerytalnych w 2015 roku”. Prezentuje on sytuację finansową powszechnych towarzystw emerytalnych w 2015 roku, wielkości ekonomiczne opisujące kondycję sektora oraz zaobserwowane tendencje i zagrożenia. Raport składa się z pięciu rozdziałów przedstawiających: akcjonariat, sytuację majątkowo-kapitałową, politykę dywidendową, rachunek zysków i strat oraz wybrane wskaźniki ekonomiczne powszechnych towarzystw emerytalnych. Poniżej można znaleźć najważniejsze informacje zawarte w raporcie.
Na działalność PTE w analizowanym okresie w dalszym ciągu miała istotny wpływ zmiana otoczenia prawnego, jaka nastąpiła z dniem 1 lutego 2014 r, w związku z uchwaloną w grudniu 2013 roku przez Sejm RP ustawą o zmianie niektórych ustaw w związku z określeniem zasad wypłaty emerytur ze środków zgromadzonych w otwartych funduszach emerytalnych, która diametralnie zmieniła zasady funkcjonowania funduszy emerytalnych.
Raport wymienia także najważniejsze zmiany wpływające na sytuację finansową PTE w 2014 r. i 2015 r. Wśród nich znalazło się m. in. :
- przekazanie do ZUS aktywów stanowiących równowartość 51,5% środków zgromadzonych przez członków OFE i zapisanie ich na indywidualnych subkontach ubezpieczonych – spowodowało to obniżenie wartości aktywów netto i zmniejszyło przychody PTE z opłaty za zarządzanie, równocześnie zwiększyło istotnie relację kapitałów własnych PTE do wartości zarządzanych przez nie aktywów OFE,
- obowiązek utrzymywania w 2015 roku co najmniej 55% aktywów w akcjach, w kolejnych latach limit ten wynosi 35%, 15%, a od 2018 roku już nie ma takiego obowiązku – przekazanie części obligacyjnej portfela inwestycyjnego do ZUS oraz utrzymujące się wysokie zaangażowanie w akcje spowodowało dużą zmienność wyników inwestycyjnych OFE skutkującą zmiennością przychodów z tytułu opłaty za zarządzanie oraz kosztów i przychodów z tytułu uzupełniania środków w funduszu gwarancyjnym lub ich wycofywania,
- likwidacja mechanizmu minimalnej wymagalnej stopy zwrotu wraz instytucją niedoboru – spowodowało to zniesienie najważniejszego ryzyka działalności PTE tj. pokrywania niedoboru w OFE,
- zmniejszenie opłaty od składki – spowodowało obniżenie przychodów PTE,
- umożliwienie członkom OFE wyboru w zakresie przekazywania składki (OFE czy ZUS), której wysokość określono na poziomie 2,92% podstawy wymiaru składki – spowodowało to znaczący spadek znaczenia przychodów z opłaty od składki dla sytuacji finansowej PTE,
- brak przymusu w zakresie przynależności do OFE dla osób wchodzących na rynek pracy (likwidacja mechanizmu przyporządkowywania ubezpieczonych do OFE w drodze losowania) – przyczyniło się to do istotnego ograniczenia napływu nowych członków do OFE i długookresowo powoduje zmniejszenie przychodów PTE,
- wprowadzenie mechanizmu stopniowego wycofywania środków zgromadzonych w funduszu emerytalnym do ZUS w okresie 10 lat przed uzyskaniem przez ubezpieczonego wieku emerytalnego – wraz ze zmniejszeniem wolumenu składek kierowanych do OFE spowodowało to ujemne saldo dla OFE w przepływie środków pieniężnych z ZUS i długookresowo będzie skutkować zmniejszaniem wartości aktywów zarządzanych przez PTE, relatywnym starzeniem się populacji członków OFE i mniejszymi przychodami PTE,
- likwidacja części dodatkowej funduszu gwarancyjnego zarządzanej przez OFE (środki wróciły do PTE) oraz zwiększenie (z 0,1% do 0,3% WAN OFE) środków funduszu gwarancyjnego zarządzanego przez KDPW – spowodowało to, wraz ze zmniejszeniem wartości aktywów OFE, wystąpienie w 2014 jednorazowych i rekordowych zysków PTE w związku z wycofaniem części środków z funduszu gwarancyjnego, umożliwiło to również PTE wypłatę rekordowej dywidendy w 2015 r.
Według twórców raportu, na koniec analizowanego 2015 r. funkcjonowało 12 PTE zarządzających 12 otwartymi funduszami emerytalnymi. OFE zgromadziły aktywa o wartości netto 140,5 mld zł należące do 16,5 mln członków. Ponadto, PTE zarządzały 9 dobrowolnymi funduszami emerytalnymi.
Łączna suma bilansowa PTE wyniosła 2,8 mld zł, co oznacza spadek w porównaniu do stanu z grudnia 2014 roku o 28,3% w związku z wypłatą przez PTE wysokich dywidend w 2015 r. W aktywach dominowały inwestycje finansowe o wartości ponad 2,3 mld zł. Głównym przedmiotem inwestycji własnych PTE były dłużne papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa, których kwota wynosiła 1,9 mld zł. Wszystkie powszechne towarzystwa emerytalne posiadały kapitały własne na poziomie wyższym niż wymagany przepisami prawa i te właśnie kapitały stanowiły główne źródło finansowania majątku PTE.
Całkowite przychody PTE wyniosły 1 mld zł, co oznaczało spadek o ponad połowę w porównaniu do 2014 roku. Koszty całkowite, które wyniosły 422 mln zł, spadły w stopniu zbliżonym do przychodów. W rezultacie, wynik netto w skali całego rynku wyniósł 483,5 mln zł, co oznacza spadek o 56% w porównaniu do 2014 roku.
