Można żądać odszkodowania za sąsiedztwo lotniska – uchwała SN

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 kwietnia 2024 r. (sygn. akt CZP 56/23) uznał, że właściciel może żądać odszkodowania za samo zmniejszenie wartości nieruchomości w strefie ograniczonego użytkowania. Sprawa rozpoczęła się, gdy kilkunastu właścicieli działek domagało się od lotniska w Krakowie odszkodowania za objęcie ich nieruchomości strefą C obszaru ograniczonego użytkowania. Powołali się przy tym na art. 129 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, który mówi o tym, że z racji na ograniczenie sposobu korzystania z nieruchomości właściciel może domagać się odszkodowania za poniesioną szkodę, w tym za zmniejszenie wartości nieruchomości. Lotnisko uważało jednak, że właściciele nie wykazali dostatecznie, że ustanowienie obszaru wprowadziło nowe ograniczenia w korzystaniu z nieruchomości, zmieniało sposób korzystania z niej czy też miało bezpośrednio wpływ na powstanie i wysokość szkody. Sąd Rejonowy zgodził się z powodami i zasądził na rzecz właścicieli od kilku do kilkunastu tysięcy złotych odszkodowania. Sąd wskazał również, że sam fakt zmniejszenia się wartości nieruchomości stanowi szkodę, która powstaje niezależnie od tego, czy wprowadzenie obszaru ograniczonego użytkowania spowodowało zmianę sposobu korzystania z nieruchomości. Lotnisko złożyło apelację do Sądu Okręgowego, który zauważył rozbieżności w orzecznictwie. Z jednej strony szkoda powstaje wtedy kiedy akt prawa miejscowego wprowadza nowe lub zwiększa dotychczasowe ograniczenia sposobu korzystania z nieruchomości, lub przedłuża je na kolejny okres. Z kolei z drugiej strony, skoro samo utworzenie OOU powoduje obniżenie wartości nieruchomości, stan ten jest szkodą podlegającą kompensacji, gdyż prowadzi do zawężenia granic własności, konieczności znoszenia immisji, zwłaszcza hałasu związanego z lotniskiem i „stygmatyzuje” nieruchomość jako dotkniętą tymi niedogodnościami. SO skierował więc pytanie prawne do Sądu Najwyższego, o to czy właścicielowi nieruchomości, której wartość zmniejszyła się na skutek wprowadzenia OOU, ale bez związku ze szczególnymi ograniczeniami wynikającymi z art. 135 ust. 3a prawa ochrony środowiska (np. nowe wymagania techniczne budynków), przysługuje odszkodowanie z art. 129 ust. 2.  SN podjął uchwałę, że właścicielowi nieruchomości, której wartość zmniejszyła się na skutek wprowadzenia OOU, jednak bez związku ze szczególnymi ograniczeniami wynikającymi z art. 135 ust. 3a, przysługuje odszkodowanie na podstawie art. 129 ust. 2 tej ustawy.