Art. 353. 1. Upoważnieni pracownicy Urzędu w celu zbadania i oceny indywidualnej sprawy pojawiającej się w toku działalności zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji mogą przeprowadzić w tym zakładzie wizytę nadzorczą w zakresie spełnienia wymagań określonych w rozdziale 3 oraz wymagań dotyczących kapitałowego wymogu wypłacalności.
2. Wizyta nadzorcza może być także przeprowadzona w przypadku postępowań dotyczących zgody lub zatwierdzenia przez organ nadzoru, określonych w ustawie.
Art. 354. Wizytę nadzorczą przeprowadza się w sposób niezakłócający w istotnym stopniu działalności prowadzonej przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji, w szczególności terminowego wykonania ich zobowiązań wobec osób trzecich.
Art. 355. 1. Czas trwania wizyty nadzorczej nie może być dłuższy niż miesiąc.
2. Wizyta nadzorcza rozpoczyna się w dniu, w którym nastąpiło doręczenie upoważnienia do przeprowadzenia wizyty nadzorczej zakładowi ubezpieczeń i zakładowi reasekuracji, nie wcześniej jednak niż w dniu jej rozpoczęcia określonym w upoważnieniu do jej przeprowadzenia.
3. Za dzień zakończenia wizyty nadzorczej uważa się dzień, w którym dokonana została ostatnia czynność w ramach wizyty nadzorczej w miejscu wykonywania działalności przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji.
Art. 356. 1. Upoważnienia do przeprowadzenia wizyty nadzorczej udziela organ nadzoru w formie pisemnej, wskazując w nim:
1) podstawę prawną;
2) oznaczenie organu nadzoru;
3) datę i miejsce wystawienia;
4) imię i nazwisko inspektora uprawnionego do przeprowadzenia wizyty nadzorczej oraz numer jego legitymacji służbowej;
5) firmę (nazwę) zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji objętego wizytą nadzorczą;
6) miejsce przeprowadzenia wizyty nadzorczej;
7) zakres przedmiotowy wizyty nadzorczej;
8) dzień rozpoczęcia wizyty nadzorczej oraz przewidywany czas jej trwania;
9) pouczenie o prawach i obowiązkach zakładu ubezpieczeń lub zakładu reasekuracji objętego wizytą nadzorczą.
2. Zmiany dotyczące czasu trwania, przedmiotu, zakresu oraz miejsca przeprowadzenia wizyty nadzorczej wymagają odpowiedniej zmiany upoważnienia do jej przeprowadzenia.
3. Zmiana osoby upoważnionej do przeprowadzenia wizyty nadzorczej wymaga wydania odrębnego upoważnienia.
4. W przypadku przeprowadzania, w celu weryfikacji na miejscu informacji, o których mowa w art. 410, wizyty nadzorczej z udziałem osób wskazanych przez organ nadzorczy państwa członkowskiego Unii Europejskiej wnioskujący o jej przeprowadzenie, w upoważnieniu, o którym mowa w ust. 1, wskazuje się także imiona i nazwiska tych osób oraz rodzaje i numery dokumentów potwierdzających ich tożsamość.
Art. 357. 1. Wizyta nadzorcza jest przeprowadzana w miejscu wykonywania działalności przez zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji oraz w godzinach jego pracy lub w czasie faktycznego wykonywania działalności.
2. Wizytę nadzorczą przeprowadza zespół pracowników Urzędu, składający się co najmniej z dwóch osób, po okazaniu zakładowi ubezpieczeń i zakładowi reasekuracji lub osobie przez niego upoważnionej legitymacji służbowej lub dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia wizyty nadzorczej.
3. Pracownik Urzędu, po doręczeniu upoważnienia, informuje zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji o jego prawach i obowiązkach oraz poucza o skutkach prawnych utrudniania lub uniemożliwiania przeprowadzenia czynności w ramach wizyty nadzorczej.
4. Do wizyty nadzorczej nie stosuje się przepisów rozdziału 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej.
5. Do pracowników Urzędu uczestniczących w wizycie nadzorczej stosuje się odpowiednio przepis art. 346.
Art. 358. 1. Pracownik Urzędu w ramach wizyty nadzorczej ma prawo wglądu do ksiąg, dokumentów, systemów informatycznych lub innych nośników informacji oraz żądania sporządzenia kopii, odpisów i wyciągów z badanych dokumentów.
2. Na żądanie pracownika Urzędu osoby wchodzące w skład statutowych organów zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji lub osoby pozostające z zakładem w stosunku pracy, zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze niezwłocznie sporządzają i przekazują, na koszt zakładu, kopie dokumentów lub innych nośników informacji oraz udzielają pisemnych lub ustnych wyjaśnień, w terminie określonym w żądaniu.
3. Z czynności odebrania wyjaśnień pracownicy Urzędu mogą sporządzać notatki służbowe.
4. Pracownicy Urzędu mogą żądać od zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji sporządzenia zestawień określonych danych i informacji na podstawie dokumentów i innych nośników informacji, wyznaczając odpowiedni termin ich przekazania.
Art. 359. 1. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji zapewniają pracownikom Urzędu przeprowadzającym wizytę nadzorczą warunki do sprawnego przeprowadzenia wizyty nadzorczej.
2. Zakład ubezpieczeń i zakład reasekuracji, w miarę możliwości, udostępniają pracownikom Urzędu posiadane urządzenia techniczne służące usprawnieniu wykonywania czynności w ramach wizyty nadzorczej oraz oddzielne pomieszczenie z odpowiednim wyposażeniem.
Art. 360. Ustaleń wizyty nadzorczej dokonuje się na podstawie zebranych w toku wizyty nadzorczej:
1) dokumentów;
2) wyjaśnień udzielonych przez osoby wchodzące w skład statutowych organów zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji lub osoby pozostające z zakładem w stosunku pracy, zlecenia lub innym stosunku prawnym o podobnym charakterze;
3) danych i informacji zamieszczonych w systemach informatycznych zakładu ubezpieczeń i zakładu reasekuracji;
4) dowodów rzeczowych;
5) oświadczeń osób trzecich;
6) innych materiałów, które mogą przyczynić się do ustalenia stanu faktycznego w zakresie objętym wizytą nadzorczą.
Przepisy regulujące tryb przeprowadzania przez organ nadzoru wizyt nadzorczych w głównej mierze wzorowane są na odpowiednich postanowieniach dotyczących przeprowadzanych przez organ nadzoru kontroli, określonych w art. 343 – 352 Ustawy.
Zanim przedstawimy najistotniejsze naszym zdaniem rozbieżności pomiędzy tymi dwoma trybami kontrolnymi – warto w pierwszej kolejności poświęcić chwilę uwagi na genezę wprowadzenia do obecnej ustawy instytucji wizyt nadzorczych, które przecież nie były znane pod rządami poprzednio obowiązującej ustawy.
W toku prac nad ustawą podkreślano, że uzasadnieniem wprowadzenia wizyt nadzorczych, było umożliwienie organowi nadzoru ustalania aktualnego stanu faktycznego w indywidualnych sprawach dotyczących funkcjonowania zakładów ubezpieczeń i zakładów reasekuracji, jakie są identyfikowane przez KNF w toku działalności podmiotu nadzorowanego, zapoznanie się ze stanowiskiem i praktyką podmiotu nadzorowanego oraz wstępną ocenę takiej sprawy w ramach kompetencji przysługujących KNF.
