Uwzględnianie aspektów społecznych w zamówieniach publicznych powinno zamawiającym pozwalać wpływać na rynek i promować rozwijanie społecznie odpowiedzialnego zarządzania. Działania takie już od kilkunastu lat są promowane aktywnie przez Komisję Europejską. Również na gruncie polskich ustaw Prawo zamówień publicznych, wprowadzane są kolejne rozwiązania pozwalające osiągać dodatkowe korzyści społeczne w związku z udzielanymi zamówieniami. Tyle w teorii!
Zgodnie z przepisami nowej ustawy PZP, zamawiający już przed wszczęciem postępowania, w ramach analizy potrzeb i wymagań (art. 83), powinien przeprowadzić badanie możliwości uwzględnienia aspektów społecznych w procedurze udzielenia zamówienia publicznego. Jest to zatem obowiązek, choć nieco bez kategorycznych sankcji za jego zlekceważenie. Również tzw. polityka zakupowa państwa, przygotowywana przez Ministra Rozwoju (art. 21), powinna uwzględniać – w ramach określonych w obszarze zamówień publicznych działań – stosowanie aspektów społecznych.
Aby ułatwić zamawiającym realizację powyższych obowiązków, jak również zachęcić do szerszego wykorzystywania aspektów społecznych w postępowaniach, Komisja Europejska wydała zupełnie nową wersję specjalnego przewodnika, uwzględniającą zmiany wprowadzone nowymi dyrektywami unijnymi z 2014 r. Pełna treść przewodnika dostępna jest w języku polskim pod adresem: https://ec.europa.eu/docsroom/documents/45767.
Publikacja KE ta nie tylko wskazuje i zwraca uwagę na korzyści, jakie mogą płynąć ze stosowania społecznie odpowiedzialnych zamówień publicznych, ale zawiera również wiele wskazówek i praktycznych przykładów. Na uwagę zasługuje fakt, że przewodnik kompleksowo odnosi się do wszystkich możliwych etapów zamówienia, począwszy od samego planowania i organizacji procedury aż po realizację umowy.
KE zwraca m. in. uwagę, że zamawiający może wymagać od wykonawców doświadczenia i szczegółowej wiedzy fachowej w radzeniu sobie z kwestiami społecznymi, np. dostępnością, równouprawnieniem płci czy walką z dyskryminacją. W ramach ustalanych kryteriów powinien promować wśród wykonawców zatrudnianie pracowników znajdujących się w niekorzystnej sytuacji czy zachęcać wykonawców do proponowania produktów spełniających warunki sprawiedliwego handlu. Zamawiający może również dokonać takiego opisu przedmiotu zamówienia, aby ułatwić korzystanie z zamawianych przedmiotów osobom z trudnościami, np. wymagać sprzętu komputerowego skonfigurowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Rekomendacje CZTR:
Zachęcamy nie tylko zamawiających przygotowujących postępowania, ale również wykonawców do zapoznania się z treścią przewodnika przygotowanego przez Komisję Europejską. Mogą oni z tej publikacji uzyskać cenne wskazówki, w jaki sposób wywiązywać się z powierzonych im w ramach umów o udzielenie zamówienia publicznego obowiązków. A podpowiedzi co do szerszego otwarcia zamówień na aspekty społeczne mogą płynąć także od wykonawców, np. w trybie wniosków o modyfikację warunków zamówienia.
