Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 8 marca 2016 r. (sygn. akt II FSK 3966/13) orzekł, że wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy nie jest odszkodowaniem, w związku z czym nie powinno być zwolnione z podatku dochodowego.
Rozpoznawana sprawa dotyczyła byłego prezesa spółki, który został odwołany z funkcji prezesa i zwolniony z pracy, będąc już w okresie ochronnym – przedemerytalnym. Początkowo kobieta otrzymała od spółki odszkodowanie z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia. Powódka jednak była zdania, że została zwolniona bezprawnie, gdyż przysługiwała jej ochrona. W związku z czym wniosła pozew do Sądu przeciwko byłemu pracodawcy, domagając się na podstawie art. 39 Kodeksu pracy wypłaty odszkodowania z tytułu niesłusznego zwolnienia. Zasądzono odszkodowanie w równowartości 14 pensji. Powódka uznała, że kwota ta jest zwolniona z podatku na podstawie art. 21 par. 1 pkt 3 ustawy o PIT. Innego zdania był organ podatkowy, który uważał, że zwolniona z podatku jest jedynie kwota stanowiąca równowartość trzech pensji, co reguluje art. 45 i 471 Kodeksu pracy. W związku z powyższym Urząd Skarbowy domagał się od kobiety uiszczenia podatku od nadwyżki, czyli sumy pozostałych 11 pensji.
Spór trafił do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, który orzekł, że zasądzone odszkodowanie jest w całości zwolnione z podatku, gdyż zasady jego ustalenia są kształtowane na podstawie przepisów Kodeksu pracy i Kodeksu spółek handlowych. WSA przywołał orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 17 sierpnia 2006 r. (sygn. akt III PK 53/06). SN wskazał w nim na istnienie nielimitowanego prawa do odszkodowania dla pracowników podlegających szczególnej ochronie wynikającej z braku możliwości przywrócenia do pracy.
Innego zdania był Naczelny Sąd Administracyjny. Stwierdził, że adekwatną podstawą prawną do rozstrzygnięcia sporu nie jest orzeczenie SN, a pełni ją uchwała w składzie 7 sędziów z dnia 16 maja 2012 r. (sygn. akt III PZP 3/12). Reguluje ona, że rozwiązanie umowy o pracę z członkiem zarządu spółki kapitałowej, odwołanym w trybie art. 203 par. 1 Kodeksu spółek handlowych z naruszeniem prawa pracy, nie powoduje wyłączenia roszczenia o przywrócenie do pracy. NSA wskazał, że w rozpatrywanej sprawie należy odróżnić dwa roszczenia: o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z przepisami rozwiązania umowy o pracę oraz o zwrot wynagrodzenia za okres pozostawania bez pracy. NSA orzekł, że pierwsze z nich odnosi się do interpretacji Urzędu Skarbowego, a więc zwolniona z podstawy opodatkowania jest kwota stanowiąca wysokość trzech pensji. Drugie roszczenie nie powinno być traktowane jak odszkodowanie ale wynagrodzenie, co wynika z art. 471 Kodeksu pracy. W przypadku drugiej interpretacji kwota nie jest zwolniona z podatku zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT.
