Już od 1 lipca 2019 r. zawieranie umów o zarządzanie w ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych stanie się obowiązkowe dla pierwszej grupy pracodawców. Celem nowego programu emerytalnego w ramach III filaru jest stworzenie efektywnego, dobrowolnego, kapitałowego systemu oszczędzania Polaków na cele emerytalne. Funkcjonujące do tej pory dobrowolne formy oszczędzania nie cieszyły się wystarczająco dużym zainteresowaniem, aby zapewnić zabezpieczenie potrzeb życiowych Polaków po osiągnięciu wieku emerytalnego.
Środki gromadzone przez uczestników PPK mają stanowić ich prywatną własność – taki argument najczęściej wskazywany jest jako największa różnica pomiędzy nowym programem, a Otwartymi Funduszami Emerytalnymi. W konsekwencji środki będą „podążać” za osobą zatrudnioną w przypadku zmiany miejsca pracy. Uczestnik może m.in. wskazać osoby, które otrzymają środki zgromadzone na jego rachunku PPK po jego śmierci. Uregulowano także podział środków w przypadku rozwodu lub unieważnienia małżeństwa uczestnika.
Trzeba jednak dodać, że swoboda dysponowania tymi środkami będzie ograniczona. Przykładowo, jeżeli wypłata środków miałaby nastąpić po ukończeniu 60 roku życia, 25% środków wypłaconych może być jednorazowo, a pozostałe 75% w co najmniej 120 ratach miesięcznych. Jeżeli uczestnik zażąda wypłaty w mniejszej liczbie rat, zobowiązany będzie do zapłaty podatku od dochodów kapitałowych od kwoty wypłaty przekraczającej 25% wartości aktywów zgromadzonych w PPK. Dodatkowo, w przypadku wycofania środków zgromadzonych w PPK na wniosek uczestnika przed ukończeniem 60 roku życia, suma otrzymanych wpłaty powitalnej i dopłat rocznych (finansowanych z Funduszu Pracy) będzie zwracana ministrowi właściwemu do spraw pracy, przy czym zysk zrealizowany na wpłacie powitalnej i dopłatach rocznych, po pomniejszeniu o podatek dochodowy, zostanie przekazany uczestnikowi.
Kolejną różnicą pomiędzy OFE a PPK jest dobrowolność oszczędzania w ramach nowego programu. Uczestnik może w każdym momencie złożyć pisemną rezygnację z dokonywania wpłat. Ustawa o PPK przewiduje mechanizm zapobiegający „bierności” pracowników po złożeniu przez nich rezygnacji w postaci automatycznego ponownego dokonywania wpłat przez pracodawcę za uczestnika co 4 lata (z obowiązkiem uprzedniego poinformowania pracownika o tym fakcie). W konsekwencji pracownik, który nie będzie chciał konsekwentnie brać udział w PPK, będzie musiał co 4 lata składać pisemną rezygnację z uczestnictwa.
Jednocześnie ustawodawca chciał zapobiec wysokim kosztom obsługi nowego programu poprzez wprowadzenie górnego limitu wysokości kosztów zarządzania PPK – co do zasady nie wyższych niż 0,5% wartości aktywów netto danego funduszu w skali roku.Na tym kończą się założenia. Czy rzeczywiście PPK zachęcą Polaków do oszczędzania i okażą się odpowiedzią na zapobieganie ubóstwu po osiągnięciu wieku emerytalnego, pokaże praktyka.
