W praktyce w zakresie oferowania ubezpieczeń w ramach firm leasingowych spotykany jest model ubezpieczeniowy, w którym leasingodawca jest jednocześnie ubezpieczającym w umowie ubezpieczenia grupowego, na podstawie której ubezpieczonymi są leasingobiorcy – i im oferowana jest ochrona ubezpieczeniowa w ramach takiej umowy ubezpieczenia. W ramach swobody umów firmy leasingowe uzgadniają z zakładami ubezpieczeń, bądź też z pośrednikami ubezpieczeniowymi, otrzymywanie premii w przypadku przystąpienia przez klientów do takich ubezpieczeń grupowych. Czy jest to jednak zgodne z przepisami regulującymi działalność ubezpieczeniową oraz dystrybucję ubezpieczeń?
Wypłata premii dla firmy leasingowej przy umowie ubezpieczenia grupowego, gdzie leasingodawca jest ubezpieczającym, może być obarczona ryzykiem prawnym związanym z zakazem określonym w art. 18 ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (dalej: „ustawa”). Zgodnie z tym przepisem, w ubezpieczeniu na cudzy rachunek, w szczególności w ubezpieczeniu grupowym, ubezpieczający nie może otrzymywać wynagrodzenia lub innych korzyści w związku z oferowaniem możliwości skorzystania z ochrony ubezpieczeniowej lub czynnościami związanymi z wykonywaniem umowy ubezpieczenia. Nie wyklucza to możliwości zobowiązania się przez ubezpieczonego wobec ubezpieczającego do finansowania kosztu składki ubezpieczeniowej. Zakaz otrzymywania wynagrodzenia lub innych korzyści obejmuje również osoby działające na rzecz lub w imieniu ubezpieczającego. W drodze ustawowego wyjątku spod powyższego zakazu zostały wyłączone ubezpieczenia grupowe, zawarte na rachunek pracowników lub osób wykonujących pracę na podstawie umów cywilnoprawnych oraz członków ich rodzin, a także umów zawartych na rachunek członków stowarzyszeń, samorządów zawodowych lub związków zawodowych, nie są to jednak przypadki, które można stosować do umów ubezpieczenia zawartych na rzecz klientów firmy leasingowej.
Jak można wywnioskować z literalnego brzmienia przepisu art. 18 ust. 1 ustawy, ubezpieczający nie może otrzymywać wynagrodzenia jedynie w związku z oferowaniem możliwości skorzystania z ochrony ubezpieczeniowej lub czynnościami związanymi z wykonywaniem umowy ubezpieczenia. Oznacza to, że ubezpieczający nie może pobierać wynagrodzenia nie tylko za sam fakt zawarcia umowy (czy za wykonywanie obowiązków ubezpieczającego wynikających z umowy, np. obowiązku zapłaty składki czy informowania o osobach przystępujących do ubezpieczenia) lecz także za czynności inne niż te, których wykonywanie należy do istoty grupowej umowy ubezpieczenia. Zawarcie umowy grupowego ubezpieczenia bez wątpienia wiąże się z koniecznością określonego zaangażowania ze strony ubezpieczającego. Za uzasadniony można zatem uznać zakaz pobierania przez ubezpieczającego wynagrodzenia za czynności, które mieszczą się w zakresie normalnych czynności ubezpieczającego związanych z wykonywaniem umowy ubezpieczenia. Wątpliwe jest jednak rozszerzenie tego zakazu na inne czynności wykonywane przez ubezpieczającego na rzecz zakładu ubezpieczeń lub na rzecz ubezpieczonych, które nie mieszczą się w katalogu czynności zwyczajowo wykonywanych przez ubezpieczającego w takim przypadku.
Warto przypomnieć, że wprowadzenie zakazu z art. 18 ust. 1 ustawy było reakcją ustawodawcy na rozwiniętą uprzednio praktykę rynkową polegającą na uzyskiwaniu przez ubezpieczających w ubezpieczeniach grupowych korzyści w wyniku objęcia ubezpieczeniem jak największej liczby ubezpieczonych. W efekcie byli oni bardziej skłonni do zachowania lojalności wobec ubezpieczyciela, który korzyści takich udzielał, niż wobec ubezpieczonego. Uzyskiwanie przez ubezpieczających korzyści z zawieranych umów sprawiało też, że w praktyce trudne było odróżnienie ubezpieczających od pośredników ubezpieczeniowych.
Warto także zastanowić się, czy z punktu widzenia przepisów ma znaczenie, kto wypłaca ubezpieczającemu wynagrodzenie lub inne korzyści w związku z oferowaniem skorzystania z ubezpieczenia grupowego, tj. np. zakład ubezpieczeń, agent ubezpieczeniowy czy broker ubezpieczeniowy. Czy ma znaczenie relacja kapitałowa pomiędzy ubezpieczającym a podmiotem, który takie wynagrodzenie czy premię wypłaca? Jak takie modele ocenia organ nadzoru?
Na te oraz inne pytania związane z dystrybucją ubezpieczeń w działalności firm leasingowych odpowiedzą eksperci z Kancelarii CZUBLUN TRĘBICKI na szkoleniu online pt. „Jak legalnie zarabiać na sprzedaży ubezpieczeń w leasingu?”, które odbędzie się 22 września 2020 r. Szczegółowe informacje o szkoleniu znajdą Państwo pod linkiem: http://www.beinsured.pl/wydarzenia/jak-legalnie-zarabiac-na-sprzedazy-ubezpieczen-w-leasingu-szkolenie-online,51.html
