Klauzule, które nieprecyzyjnie wskazują przesłanki zmiany oprocentowania oraz sposób ustalania wysokości kwoty kredytu hipotecznego waloryzowanego do franka szwajcarskiego i rat kapitałowo-odsetkowych są niedozwolone. Tak wynika z istotnego poglądu, który Prezes UOKiK przedstawił sądowi w sprawie pozwu konsumentów przeciwko mBankowi.
Prezes UOKiK po raz drugi przedstawił sądowi istotny pogląd. Wniosek w tej sprawie złożyli do Urzędu konsumenci pozostający w sporze z mBankiem. Kredytobiorcy zakwestionowali klauzule, które, w ich opinii mają charakter abuzywny. Sporne zapisy znalazły się w umowie kredytu waloryzowanego w franku szwajcarskim. Dwa zakwestionowane postanowienia dawały bankowi możliwość dowolnego ustalania wartości kupna i sprzedaży franka szwajcarskiego, na podstawie których waloryzowano odpowiednio kwotę kredytu i wysokość rat kapitałowo-odsetkowych. Przedsiębiorca nie wskazał, jakimi kryteriami kierował się przy ustalaniu tych kursów. UOKiK podzielił pogląd kredytobiorców, że są to postanowienia niedozwolone, gdyż bank przyznał sobie uprawnienie do jednostronnego ustalania wskaźnika wpływającego na wysokość świadczeń stron, a konsumenci nie mieli możliwości zweryfikowania kryteriów przyjętych przez przedsiębiorcę.
Trzecia z klauzul nieprecyzyjnie określała przesłanki zmiany wysokości oprocentowania kredytu, m.in. uprawniała bank do podjęcia arbitralnej decyzji co do jego wysokości i nie wskazywała, jakie parametry mogą na nią wpłynąć. W efekcie konsumenci nie byli w stanie przewidzieć, kiedy i w jakim zakresie bank może podwyższyć ratę kredytu, ani sprawdzić zasadności działań przedsiębiorcy.
– Zdaniem UOKiK, zakwestionowane klauzule są niedozwolone i nie wiążą klientów. Ponieważ nie jest możliwe wykonywanie umowy bez tych postanowień, może to powodować nieważność całego kontraktu – skomentowała wiceprezes UOKiK Dorota Karczewska. Urząd, wyrażając istotny pogląd w tej sprawie, wskazał, że umowa kredytu może zostać uznana za nieważną.
Możliwość wyrażenia istotnego poglądu w sprawach z zakresu ochrony konkurencji i konsumentów dała Prezesowi UOKiK nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Istotny pogląd w sprawie to stanowisko, w którym Urząd może dzielić się z sądem swoją wiedzą i wspierać w rozwiązaniu sporu (więcej: Najważniejsze zmiany ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów: Istotny pogląd w sprawie). W sierpniu 2016 r. Prezes UOKiK po raz pierwszy skorzystał z nowego prawa do wydania istotnego poglądu w sprawie. Wówczas zajął stanowisko w podobnym sporze dotyczącym zmiennego oprocentowania raty kredytu udzielonego w walucie obcej. Wtedy również uznał klauzulę umowną, która dawała pełną dowolność w ustalaniu wysokości oprocentowania zarządowi banku, za abuzywną. (więcej: Prezes UOKiK wydał istotny pogląd w sprawie zmiany oprocentowania kredytu we frankach).
Przy okazji wydania istotnego poglądu w sprawie UOKiK przypomniał zasady funkcjonowania tego:
- Jest to pisemne stanowisko Prezesa UOKiK, w którym Urząd przedstawia argumenty i poglądy ważne dla danego sporu, opierając się na określonym stanie faktycznym i prawnym. Z tego względu ocena przedstawiona w istotnym poglądzie nie może być odniesieniem do innych spraw.
- Wydawany jest tylko w sprawie toczącej się przed sądem.
- Jest wydawany, jeżeli przemawia za tym interes publiczny.
- Dotyczy sporu między konsumentem a przedsiębiorcą.
- Prezes UOKiK może przedstawić istotny pogląd w sprawie z własnej inicjatywy, na wniosek konsumenta lub przedsiębiorcy bądź na wniosek sądu.
