W związku ze Światowym Dniem Konsumenta Europejskie Centrum Konsumenckie przygotowało raport z badania Vulnerability Study zleconego przez Komisję Europejską. Badania obejmowały populację konsumentów z 28 państw członkowskich UE i dodatkowo z Norwegii i Islandii.
Wyniki raportu plasują Polskę w środkowej grupie pod względem podatności konsumenckiej. Badanie obejmowało takie elementy jak: działanie praktyk marketingowych, stopień przyswajania informacji, odczuwanie dobrego samopoczucia. Najwyższy wskaźnik podatności uzyskała Polska w kwestii ograniczonego wyboru oraz dostępu do odpowiednich usług, chociaż nie odstępuje w tej dziedzinie ich innych państw.
Warto w tym miejscu przypomnieć wyniki badania European Scoreboard z września 2015 r. Z ich analizy wynika, że 41% przebadanych osób skarżyła się na uciążliwe kontakty mailowe lub telefoniczne z ofertami sprzedaży produktów. Co 3. konsument zetknął się z reklamą wprowadzającą w błąd, a 26 % otrzymało produkt bezpłatny, za który w konsekwencji musiało zapłacić. Również bardzo słabo przedstawiają się wyniki dotyczące znajomości praw konsumenckich. Tylko 41 % konsumentów wie, że posiada prawo do odstąpienia od umowy lub żądania bezpłatnej naprawy towaru w okresie gwarancyjnym. Mniej niż połowa (44 %) ma świadomość istnienia możliwości odstąpienia od umowy, która została zawarta na odległość.
Raport European Scoreboard zawiera także analizy dla poszczególnych krajów Wspólnoty. Jego twórcy zauważają, że wśród Polaków od 2008 r. stale rośnie zaufanie do usługodawców i sprzedawców, a także coraz częściej są zgłaszane przykłady nieuczciwych praktyk handlowych. Z drugiej strony, autorzy projektu wskazali znaczne braki w polskiej polityce konsumenckiej. Według raportu Polska ma najniższy wskaźnik w egzekwowaniu i przestrzeganiu prawa. Polska została zakwalifikowana do grupy państw, w których konsumenci mają największe trudności z uzyskaniem reklamacji i dochodzeniem swoich praw. Ponadto, polscy konsumenci napotykają na problemy podczas robienia zakupów online.
W Polsce podjęto już pierwsze kroki zmierzające do zwiększenia świadomości konsumenckiej w ramach krajowej polityki konsumenckiej z 2015 r. Do tej pory UOKiK wysnuwał działania przeciwko: zamieszczaniu informacji o produkcie napisanych małą czcionką, nierzetelne, wprowadzające w błąd informowanie kredytobiorców i niepełne informowanie konsumentów w ramach telemarketingu.
Europejskie Centrum Konsumenckie wskazuje też na kolejne elementy poprawy świadomości konsumentów, które warto wprowadzić w ramy polskiej polityki konsumenckiej. ECK rekomenduje dalszą edukację e-przedsiębiorców, promocję praw konsumenta, czy kodeksy dobrych praktyk albo specjalne odznaczenia dla przedsiębiorców stosujących właściwe zasady polityki informacyjnej. Organizacja zauważa też potencjalne szanse poprawy sytuacji polskich konsumentów w związku ze zmianami instytucjonalnymi, tj. nowe uprawnienia Prezesa UOKiK w zwalczaniu naruszeń zbiorowych interesów konsumentów, które będą możliwe od dnia 16 kwietnia br., coraz bardziej efektywne działania CPC Net (Consumer Protection Cooperation), która odpowiada za współpracę organizacji chroniących prawa konsumentów państw członkowskich UE oraz nowy system rozwiązywania sporów, poprzez który konsument będzie mógł zgłosić swój spór z zagranicznym przedsiębiorcą do ADR (Alternative Dispute Resolution), który działa jako arbiter dla sporów powstałych na terenie UE.
