W dniu 29 stycznia 2025 roku Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych (EIOPA) opublikował piąte roczne sprawozdanie na temat sankcji administracyjnych oraz innych środków nałożonych przez krajowe organy nadzoru w 2023 roku na mocy dyrektywy w sprawie dystrybucji ubezpieczeń (IDD). W 2023 roku organy krajowe w 20 państwach członkowskich UE nałożyły łącznie 1510 sankcji, co stanowi wzrost w porównaniu z latami wcześniejszymi. Zauważalny jest szczególny wzrost liczby sankcji związanych z nadzorem nad produktami ubezpieczeniowymi oraz ich zarządzaniem (POG), co jest wynikiem zaostrzonego nadzoru zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim.
Raport podkreśla, że sankcje związane z wymogami dotyczącymi nadzoru nad produktami oraz ich zarządzaniem są coraz powszechniejsze, szczególnie po wprowadzeniu intensywniejszego nadzoru nad rynkiem ubezpieczeń. Wzrost liczby sankcji w tym obszarze jest także związany z rosnącą kontrolą nad działaniami ubezpieczycieli, którzy wciąż są zobowiązani do dostosowania swoich produktów do standardów określonych przez dyrektywę IDD.
EIOPA wskazuje, że od momentu wdrożenia dyrektywy IDD w 2018 roku zauważono znaczący wzrost liczby sankcji administracyjnych związanych z naruszeniami przepisów dotyczących rejestracji dystrybutorów ubezpieczeń, szkoleń oraz kompetencji pracowników. Sankcje te obejmują głównie wycofanie rejestracji oraz nałożenie grzywien, które stanowią najczęściej stosowane środki w przypadku wykrycia nieprawidłowości w tych obszarach. W ciągu ostatnich pięciu lat w Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG) nałożono ponad 8000 przypadków cofnięcia rejestracji oraz ponad 3800 kar pieniężnych. W raporcie EIOPA wskazuje, że wycofanie rejestracji jest jednym z najskuteczniejszych narzędzi w zapobieganiu niewłaściwym praktykom na rynku, ponieważ pozwala ukarać przedsiębiorstwa, które nie spełniają wymogów dotyczących rejestracji lub które angażują się w działania niezgodne z przepisami.
EIOPA wskazuje również na rosnącą liczbę nakazów zaprzestania działalności, które stosowane są głównie na etapie wstępnym, przed oficjalnym wprowadzeniem bardziej surowych sankcji. Nakazy te okazały się skutecznym narzędziem w zapobieganiu problemom, zanim miały one negatywne konsekwencje dla konsumentów, pozwalając na szybsze reagowanie na potencjalne nieprawidłowości i ograniczenie ich wpływu na rynek.
Raport zawiera także szczegółowe studium przypadku, w którym pokazano, jak zasada zawarta w dyrektywie IDD, mówiąca, że dystrybutorzy ubezpieczeń powinni działać uczciwie, sprawiedliwie i profesjonalnie, jest stosowana w praktyce. Zgodnie z tą zasadą, wszyscy dystrybutorzy powinni działać w najlepszym interesie swoich klientów, a w przypadku jej naruszenia mogą zostać nałożone sankcje. W tym kontekście raport zwraca uwagę, że sankcje są jednym z podstawowych narzędzi zniechęcania do niewłaściwego postępowania, ale nie są one jedynym rozwiązaniem. W niektórych przypadkach inne środki mogą być równie skuteczne w rozwiązaniu szerszych problemów związanych z funkcjonowaniem rynku ubezpieczeń.
EIOPA podkreśla, że nadzór nad rynkiem ubezpieczeń nie powinien być oceniany tylko na podstawie liczby nałożonych sankcji. Ważne jest, aby uwzględniać także kontekst, w którym te sankcje są nakładane, oraz analizować szerszy obraz nadzoru nad sektorem. Zwiększona liczba sankcji nie zawsze jest świadectwem problemów w funkcjonowaniu rynku, ale raczej efektem bardziej intensywnego nadzoru i większej liczby wykrywanych nieprawidłowości.
Raport EIOPA jest oparty na przepisach art. 36 ust. 2 dyrektywy IDD, które nakładają na krajowe organy nadzoru obowiązek corocznego przekazywania informacji o nałożonych sankcjach administracyjnych i innych środkach do EIOPA, które następnie publikuje te dane w formie rocznego sprawozdania. Dokument ten stanowi ważne źródło informacji na temat stanu rynku ubezpieczeń w Europie, a także o sposobie stosowania przepisów dyrektywy IDD przez poszczególne państwa członkowskie. Dokument dostępny jest TUTAJ.
