Samokierujące się auta czy drony albo roboty wykorzystywane w medycynie, rolnictwie czy produkcji – to już część rzeczywistości. Ich liczba i zastosowanie będą rosły. Wiążą się z tym różne prawne wyzwania – były one przedmiotem wysłuchania publicznego, które 21 kwietnia zorganizowała Komisja Prawna (JURI) w ślad za debatą plenarną o autonomicznych samochodach, która odbyła się w kwietniu. Odpowiedzialność, bezpieczeństwo i ryzyko to zagadnienia, które najczęściej poruszali eksperci.
Coraz więcej urządzeń może działać interaktywnie i do pewnego stopnia autonomicznie. Dotyczy to np. samokierujących się samochodów czy broni. Postępy robotyki są coraz szybsze, co stanowi wyzwanie zarówno dla społeczeństwa, jak i dla legislacji – podobnie jak gwałtowny rozwój internetu 20 lat temu.
Należy podkreślić, że społeczeństwo pozytywnie przyjmuje rozwój robotów. 72% Europejczyków wierzy, że roboty są dobre dla społeczeństwa, bo mogą pomóc ludziom – wynika z Eurobarometru z 2015 roku.
Pavel Svoboda (EPL, Czechy), przewodniczący Komisji Prawnej, powiedział, że należy wziąć pod uwagę moralne implikacje nowych technologii. „Wartości – to przekaz technologii informatycznej przyszłości i te wartości powinny być upowszechnione”.
Eksperci zaznaczali, że konieczne są zmiany prawne. „Robot nie jest znany prawu cywilnemu. Czy robot może mieć intencję? Myślę, że odpowiedź jest bardzo prosta w przypadku niezłożonych algorytmów, ale jeśli mówimy o skomplikowanych algorytmach, to myślę, że mamy problem” – mówił Paweł Kwiatkowski z kancelarii Gessel w Warszawie.
Odnosząc się do kwestii rozwoju technologii, profesor Olle Häggström z Chalmers University of Technology w Göteborgu w Szwecji powiedział, że może on nastąpić szybciej niż nam się wydaje.
Unia Europejska musi być gotowa do radzenia sobie ze skutkami rozwoju nowych technologii. Niel Bowerman z Uniwersytetu w Oksfordzie powiedział, że Europa może pomóc w zmniejszeniu niekorzystnych skutków. „Europa powinna przyjąć globalną perspektywę w podejściu do sztucznej inteligencji. Możliwe, że postępy w dziedzinie sztucznej inteligencji będą działały destabilizująco, a niektóre narody mogą się nie dostosować. Unia może stworzyć ramy wspierające stabilność, dobrobyt i ekonomiczny postęp” – mówił Bowerman.
Dr Andrea Bertolini ze Scuola Superiore Sant’Anna Uniwersytetu w Pizie powiedział, że jest potrzeba ustanowienia wspólnych standardów technologicznych. „Powinna zostać ustanowiona europejska agencja robotyki po to, by rozwijać standardy technologiczne, które regulowałyby sposób produkcji tak, abyśmy mogli przejść od badań do przemysłu w Europie” – mówił Bertolini.
Unia Europejska wspiera obecnie 120 projektów robotycznych w ramach programu SPARC, który finansuje innowacje w robotyce. Do 2020 roku na finansowanie programu SPARC przeznaczono 700 ml euro w ramach Horyzontu 2020, unijnego programu na rzecz badań i innowacji.
Działania Parlamentu Europejskiego
Komisja Prawna powołała specjalną grupę roboczą, która zajmuje się aspektami prawnymi robotyki i sztucznej inteligencji oraz dostarcza posłom badania i opinie ekspertów. Grupa pracuje nad raportem, którego sprawozdawczynią jest posłanka Mady Delvaux (S&D, Luksemburg). „Są pewnie pilne pytania, na które musimy znaleźć odpowiedzi, jak np. drony, które już stosujemy, samokierujące się samochody, które wkrótce trafią na nasze drogi. Mamy natychmiastowe propozycje w tych sprawach” – mówiła posłanka.
Komisji Prawna planuje przyjąć sprawozdanie do końca maja, potem raport trafi pod głosowanie na sesji plenarnej. Będzie mógł stanowić bazę dla przyszłej legislacji regulującej problematykę robotyki i sztucznej inteligencji.
Ponadto na kwietniowej sesji plenarnej posłowie dyskutowali o samokierujących się autach, a 20 kwietnia Komisja Transportu przedstawiła opracowanie o przyszłości transportu w kontekście nowych technologii.
