Sąd Najwyższy orzekł w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia OC pojazdu specjalnego

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 lipca 2023 r. (sygn. akt II CSK 1008/22) orzekł, że ubezpieczenie OC obejmuje również szkody spowodowane ruchem pracujących narzędzi czy urządzeń zamontowanych na unieruchomionym pojeździe mechanicznym. Spór dotyczył nieszczęśliwego wypadku, któremu uległo dwóch pracowników naprawiających dach w kamienicy. Mężczyźni znajdowali się wewnątrz podnośnika koszowego, którego ramię w trakcie prac się załamało. Kosz spadł z wysokości kilku metrów, w konsekwencji obydwaj robotnicy odnieśli obrażenia wymagające dłuższego pobytu w szpitalu (m.in. złamania kończyn, uszkodzenia kręgosłupa). Poszkodowani zgłosili roszczenia do ubezpieczyciela pojazdu z podnośnikiem. Zakład ubezpieczeń odmówił jednak wypłaty odszkodowania, uważając, że ubezpieczenie OC pojazdu nie obejmuje takich przypadków, gdyż pojazd nie znajdował się w ruchu, a był wręcz unieruchomiony w trakcie pracy podnośnika. Ubezpieczyciel zaznaczał, że ubezpieczenie OC obejmuje ruch pojazdu, a więc jego przemieszczanie się, nie może natomiast obejmować ruchu urządzeń i narzędzi zamontowanych na takim samochodzie w sytuacji, gdy jest on unieruchomiony. Orzeczenia sądów obu instancji były jednolite i niekorzystne dla poszkodowanych. Sądy uznały bowiem, że odszkodowanie się nie należy. Pozew i apelacja zostały oddalone, ale jeden z robotników, z racji wysokiej kwoty roszczenia (ponad 50 tys. zł), mógł złożyć skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego, co miało dla niego pozytywny skutek. SN uchylił nie tylko wyrok apelacyjny, lecz także sądu I instancji, nakazując ponowne rozpoznanie sprawy. W uzasadnieniu SN przypomniał, że kwestię odpowiedzialności ubezpieczycieli w takich przypadkach rozstrzygnął skład siedmiu sędziów w uchwale z 14 stycznia 2022 r. (sygn. akt III CZP 7/22). Zgodnie z tym orzeczeniem odpowiedzialność ubezpieczyciela wynikająca z umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje szkody wyrządzone w wyniku pracy urządzenia zamontowanego w pojeździe także wtedy, gdy w chwili wyrządzenia szkody pojazd nie pełnił funkcji komunikacyjnej. Sąd podkreślił, że przesądza to o zakresie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń. Co ważne, Sąd zaznaczył, że niecelowe jest też wprowadzanie rozróżnienia między szkodami wyrządzonymi odrębnie w czasie ruchu pojazdu w przestrzeni, odrębnie w czasie ruchu tego urządzenia, które jest na pojeździe zamontowane. Bywają bowiem, przypadki, gdy jest to niemożliwe do ścisłego ustalenia. Należy przypomnieć, że ustawodawca w art. 34 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych rozszerza pojęcie ruchu pojazdu, przyjmując odpowiedzialność za szkody również przy wsiadaniu i wysiadaniu, załadowywaniu i rozładowywaniu, a także związane z zatrzymaniem lub postojem.