Chociaż obowiązek ukończenia szkoleń zawodowych m.in. przez osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne lub czynności brokerskie, czy też członków zarządu agentów i brokerów, uregulowany w art. 12 ustawy z dnia 15 grudnia 2017 r. o dystrybucji ubezpieczeń (dalej: Ustawa) obowiązuje już od ponad dwóch lat, wciąż budzi on wiele niejasności. Celem ich wyjaśnienia, podmioty nadzorowane kierowały do organu nadzoru liczne zapytania, w odpowiedzi na które Komisja Nadzoru Finansowego (dalej: KNF) wydała swoje stanowisko, które omawialiśmy już szerzej w artykule pt. „KNF wyjaśnia wątpliwości odnośnie realizacji ustawowego obowiązku doskonalenia zawodowego” (publikacja dostępna pod linkiem), a także opublikowała w dniu 23 czerwca 2020 r. komunikat (dalej: Komunikat). Niestety wciąż nie wszystkie wątpliwości zostały wyjaśnione. A skutki braku realizacji tego obowiązku mogą być dla dystrybutorów ubezpieczeń bardzo dotkliwe.
Jak wynika z przepisów Ustawy, w przypadku naruszenia obowiązku odbycia szkolenia zawodowego określonego w art. 12 Ustawy, organ nadzoru może w drodze decyzji nakazać dystrybutorowi ubezpieczeń zaprzestanie naruszania przepisów prawa oraz powstrzymanie się od ponownego jego naruszania, a nawet cofnąć zezwolenie na wykonywanie działalności brokerskiej podmiotowi wykonującemu tę działalność, dokonującemu naruszenia przepisów prawa, lub wykreślić z rejestru agentów agenta ubezpieczeniowego lub agenta oferującego ubezpieczenia uzupełniające dokonujących naruszenia przepisów prawa.
W Komunikacie KNF wskazała ponadto, że obowiązek ukończenia szkoleń zawodowych należy powiązać z obowiązkami wynikającymi z art. 7 ust. 1 Ustawy, zgodnie z którymi dystrybutor ubezpieczeń, wykonując dystrybucję ubezpieczeń, postępuje uczciwie, rzetelnie i profesjonalnie, zgodnie z najlepiej pojętym interesem klientów. Ponieważ coroczne dopełnienie obowiązku ukończenia szkolenia zawodowego przez osoby do tego obowiązane umożliwia im nabycie i utrwalanie wiedzy niezbędnej do właściwego wykonywania czynności, to przejawem profesjonalizmu ze strony dystrybutora ubezpieczeń powinno być nie tylko wypełnianie tego obowiązku przez niego samego, lecz również korzystanie z usług osób, które zadośćuczyniły temu obowiązkowi. Korzystanie przez dystrybutorów z usług osób, które nie spełniły tego obowiązku może powodować zatem naruszenie art. 7 ust 1 Ustawy.
Co więcej, należy pamiętać, że osoby fizyczne wykonujące czynności agencyjne i osoby fizyczne wykonujące czynności brokerskie zobligowane są dawać rękojmię należytego wykonywania tych czynności. Rękojmię tę należy oceniać przez pryzmat zachowania takiej osoby, jej wiedzy i umiejętności. Osoba ta nie będzie mogła zostać uznana za spełniającą ten warunek, w przypadku gdy jej postępowanie w życiu osobistym lub zawodowym nie będzie dawać podstaw do ostrożnego i stabilnego wykonywania czynności dystrybucyjnych. Nie jest zatem wykluczone, że zaniechanie obowiązkom określonym wprost w ustawie zostanie uznane przez KNF za postępowanie, które podważa rękojmię należytego wykonywania obowiązków.
W Komunikacie KNF wskazała również, że w przypadku braku skutecznego nadzoru dystrybutora nad realizacją obowiązku szkoleniowego przez osoby obowiązane, skutkującego posługiwaniem się osobami, które nie dopełniły tego obowiązku, zastosowanie mogą znaleźć nie tylko sankcje wynikające z art. 84 ust. 2 Ustawy (gdzie wprost wskazane jest naruszenie , ale również te określone w art. 84 ust. 1. KNF, podejmując decyzję o zastosowaniu konkretnego środka, będzie kierowała się m.in. stopniem braku realizacji obowiązku (np. czy osoba obowiązana w ogóle nie zrealizowała obowiązku, czy też realizowała go w niepełnym wymiarze) a także przyczyną braku realizacji tego obowiązku, czy też skalą posługiwania się osobami nieprzeszkolonymi przez dystrybutora. Stosowanym środkiem nadzorczym mogą być również kary pieniężne, a w przypadku stwierdzenia rażących naruszeń przepisów prawa KNF nie wyklucza nawet sankcji w postaci wykreślenia dystrybutora z rejestru pośredników ubezpieczeniowych.
Rekomendacje CZTR:
Każdemu dystrybutorowi ubezpieczeń rekomendujemy bieżące weryfikowanie, czy działające na jego rzecz osoby obowiązane odbywają szkolenia zawodowe zgodnie z Ustawą. W przypadku stwierdzenia, że osoby te nie zrealizowały tego obowiązku, dystrybutor powinien zadbać, aby nie wykonywały one żadnych czynności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń, do czasu zrealizowania tego obowiązku.
