Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 17 marca 2016 r. orzekł, że usługi likwidacji szkód, świadczone przez podmiot trzeci w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, nie wchodzą w zakres zwolnienia z opodatkowania VAT, przewidzianego w Dyrektywie Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Przepis ten przewiduje, że transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i przez agentów ubezpieczeniowych są zwolnione z VAT.
Wyrok Trybunału jest odpowiedzią na pytanie prejudycjalne zadane przez polski Naczelny Sąd Administracyjny, który rozpoznając skargę kasacyjną Ministra Finansów w sprawie interpretacji indywidualnej wydanej na wniosek Aspiro S.A. powziął wątpliwości czy usługi świadczone przez Aspiro S.A. na rzecz zakładu ubezpieczeń polegające na likwidacji szkód, a nie związane z merytoryczną oceną szkody i podejmowaniem decyzji w sprawach szkodowych, mogą być zwolnione z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 3 polskiej ustawy o VAT. Minister Finansów wydając interpretację indywidualną dla Aspiro S.A. uznał bowiem, że są to czynności likwidacyjne wyłącznie o charakterze techniczno-administracyjnym, nie stanowiące czynności ubezpieczeniowych, dlatego nie korzystają ze zwolnienia z VAT. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, rozpoznający skargę Aspiro S.A. uchylił interpretację uznając, że polski ustawodawca rozszerzył zwolnienie przewidziane w Dyrektywie o VAT. Wyrok ten zaskarżył Minister Finansów i tak sprawa trafiła przed NSA.
Trybunał stwierdził, że zwolnienie przewidziane w Dyrektywie o VAT należy interpretować ściśle, gdyż stanowi ono wyjątek od ogólnej zasady, według której podatek VAT obciąża wszelkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika. Odnośnie natomiast przedmiotu zwolnienia tj. transakcji ubezpieczeniowych przypomniał, że termin ten nie dotyczy wyłącznie transakcji dokonywanych przez same zakłady ubezpieczeń, jednakże z natury takie transakcje oznaczają istnienie stosunku umownego między podmiotem świadczącym usługę ubezpieczeniową a osobą, której ryzyka objęte są ubezpieczeniem. Natomiast usługodawca taki jak Aspiro S.A. nie jest związany z ubezpieczonym stosunkiem umownym i nie podjął się zapewnienia ubezpieczonemu ochrony na wypadek ryzyka. Oznacza to, że wprawdzie usługa likwidacji szkód świadczona przez Aspiro S.A. stanowi istotny element transakcji ubezpieczeniowej (w rozpoznawanej sprawie to m.in. ustalenie odpowiedzialności ubezpieczyciela i decyzja o wypłacie/odmowie wypłaty odszkodowania), jednakże nie stanowi transakcji ubezpieczeniowej w rozumieniu przepisu art. 135 ust. 1a) Dyrektywy o VAT.
Trybunał nie znalazł także podstaw, by uznać usługi likwidacji szkód za usługi pokrewne świadczone przez pośredników ubezpieczeniowych. Po pierwsze Trybunał uznał, że sam status pośrednika nie wystarczy, by uznać jego usługi za kwalifikujące do zwolnienia, gdy należy zbadać cechy jego działalności, a dokładnie dwie przesłanki tj. pozostawanie w stosunku z ubezpieczycielem i ubezpieczonym (nawet pośrednim) oraz prowadzenie działalności w zakresie istotnych aspektów pośrednictwa czyli wyszukiwania klientów i kontaktowania ich z ubezpieczycielem. W ocenie Trybunału Aspiro S.A. spełniała jedynie pierwszą przesłankę – bezpośredni stosunek z zakładem ubezpieczeń i pośredni z ubezpieczonym). Działalność w zakresie „czystej” likwidacji szkód w żaden sposób nie jest bowiem związana z pozyskiwaniem klientów w celu zawarcia przez nich umowy ubezpieczenia z zakładem ubezpieczeń, czyli drugą przesłanką. Wobec powyższych wywodów, Trybunał uznał, że czynność polegająca na zwykłym powierzeniu likwidacji szkód podmiotowi trzeciemu (bez związku z wyszukiwaniem klientów i kontaktowaniem ich z ubezpieczycielem) nie jest zwolniona z podatku VAT.
Treść wyroku dostępna na stronie: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:62015CJ0040
