Przed nami bardzo istotne zmiany w Kodeksie cywilnym. W dniu 27 grudnia 2021 r. Prezydent podpisał nowelizację przepisów Kodeksu cywilnego (dalej: Nowelizacja).
Wraz z wejściem w życie Nowelizacji, zostaną wprowadzone zmiany w Kodeksie cywilnym m.in. w zakresie przedawnienia roszczeń. Według ustawodawcy, celem zmian ma być wzmocnienie pozycji strony umowy, która znajduje się w słabszym położeniu oraz chęć ustabilizowania relacji pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem.
Nowe przesłanki zawieszenia przedawnienia, które wprowadza ustawa
Na ten moment przedawnienie nie rozpoczyna biegu, a rozpoczęty ulega zawieszeniu co do roszczeń związanych z władzą rodzicielską, opieką lub kuratelą, małżeństwem czy siłą wyższą (przez czas określony w ustawie). Nowelizacja ma natomiast rozszerzyć ten katalog o przypadki takie, jak:
- roszczenia objęte umową o mediację – przez cały czas trwania mediacji;
- roszczenia objęte wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez cały czas trwania postępowania pojednawczego.
Dotychczas zawezwanie do próby ugodowej stanowiło często stosowany przez strony sposób na skuteczne przerwanie biegu przedawnienia. Jak twierdzi ustawodawca, zmiany były niezbędne, gdyż mieliśmy do czynienia z nadużyciami art. 123 § 1 pkt 1 k.c. Zgodnie z wprowadzanymi zmianami, zawezwanie do próby ugodowej będzie skutkowało jedynie zawieszeniem biegu przedawnienia. Pozwoli to zapobiegać praktykom polegającym na składaniu wniosku o zawezwanie do próby ugodowej jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia, a nie faktycznie polubownego rozwiązaniu konfliktu.
Zmiany dotyczące trwającego postępowania mediacyjnego wydają się równie istotne. Dużą zmianą i zaskoczeniem jest objęcie nową regulacją mediacji umownej (tj. pozasądowej). Tak samo, jak w przypadku zawezwania do próby ugodowej, wszczęcie mediacji (umownej) nie przerwie przedawnienia, a jedynie zawiesi jego bieg.
Z racji tego, że nowelizacji wchodzi w życie już niebawem, istotna jest kwestia przepisów przejściowych. Zgodnie z ustawą, do mediacji oraz postępowania pojednawczego wszczętego i niezakończonego przed dniem wejścia w życie Nowelizacji, zastosowanie będą miały przepisy obecnie obowiązujące.
Co to oznacza w praktyce?
Wierzyciele muszą być bardzo czujni i nie powinni czekać z ugodą czy mediacją do samego końca terminu. Do tej pory częstą praktyką było składanie wniosków o zawezwanie do próby ugodowej w ostatnim dniu przed upływem biegu przedawnienia. Po wejściu w życie nowelizacji, jeśli strony nie zawrą ugody na pierwszej wyznaczonej rozprawie, to powstaje duże ryzyko, że termin przedawnienia niespodziewanie upłynie. Często też zostanie wierzycielom jeden dzień na złożenie pozwu, a w przypadku jego niedotrzymania – roszczenie będzie przedawnione. Nowelizacja realnie wpłynie na stabilizację stosunków prawnych, która jest bezpośrednim celem instytucji przedawnienia. Wydaje się, że nowe regulacje skutecznie odstraszą wnioskodawców przed składaniem wniosków o zawezwanie do próby ugodowej jedynie w celu przerwania biegu przedawnienia, pomimo faktycznego braku woli i możliwości zawarcia porozumienia.
Przepisy wchodzą w życie 30 czerwca 2022 r.
