Sąd Najwyższy w uchwale w składzie 7 sędziów z 17 czerwca 2015 r. (sygn. akt III UZP 2/15) uznał, że jeśli członek zarządu spółki akcyjnej zawrze z tą spółką kontrakt menedżerski w ramach prowadzonej przez siebie działalności, to podlega ubezpieczeniom z tytułu tego kontraktu menadżerskiego. Uchwała ma moc zasady prawnej wiążącej od dnia jej wejścia w życie. Sąd Najwyższy rozpoznał zapytanie prawne: „czy tytułem do podlegania ubezpieczeniom społecznym przez członka zarządu spółki akcyjnej, który zawarł z tą spółką umowę o świadczenie usług w zakresie zarządzania tj. kontrakt menadżerski w ramach prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej, jest prowadzenie tej działalności czy umowa o świadczenie usług”.
Sprawa wynikła wskutek wniosku o wydanie pisemnej interpretacji przepisów, która miała potwierdzić, że wiceprezes nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom z kontraktu menadżerskiego. ZUS oddalił wniosek, argumentując, że stanowisko wnioskodawcy jest nieprawidłowe. W uzasadnieniu organ podał, że przychód menadżera w zakresie zarządzania z tytułu kontraktu jest przychodem z działalności wykonywanej osobiście, stosownie do Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z tego względu nie może być traktowany jako umowa wykonywana w ramach działalności gospodarczej.
Spółka odwołała się od decyzji ZUS, wnosząc pozew do Sądu I instancji. Ten uznał za prawidłowe stanowisko menadżera. Sąd wskazał, że kontrakt menadżerski ujęty w Ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych jako działalność wykonywana osobiście nie jest samodzielną podstawą podlegania ubezpieczeniom, jeżeli jest realizowany w ramach prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej.
ZUS złożył apelację. W toku postępowania Sąd II instancji oddalił odwołanie wnioskodawcy, wskazując, że działalność gospodarcza prowadzona przez członków zarządu spółki ma być realizowana przez wykonywanie umów o świadczenie usług – kontraktów menadżerskich zawartych na czas określony. A więc, działalność nie spełnia przesłanki „ciągłości” i nie ma podstaw do stwierdzenia, że menadżer prowadzi działalność gospodarczą. Spółka złożyła skargę kasacyjną.
Sąd Najwyższy po rozpatrzeniu sprawy uznał, że osoby zatrudnione na podstawie kontraktu menadżerskiego są traktowane jak osoby zatrudnione na podstawie umowy nienazwanej. W związku z tym w pierwszym kroku należy zbadać, czy dana umowa nie ma cech innej umowy nazwanej, a dopiero następnie stwierdzić, czy jest to umowa o świadczenie usług. Nie ma wątpliwości, że od umowy agencyjnej, umowy zlecenia czy innej umowy o świadczenie usług nie trzeba płacić obowiązkowych składek ZUS. Przy braku ustawowej definicji działalności gospodarczej może ona przybrać formę działalności usługowej, a tą może być stałe wykonywanie rodzajowo jednej umowy także dla innego podmiotu na jego rachunek. Jednak, gdy kontrakt jest zawarty z członkiem spółki kapitałowej, to kreuje wtórną podstawę powiązania menadżera ze spółką. Kontrakt menadżerski nie może przekazywać uprawnień do zarządzania spółką, za to gwarantuje stały dochód, ograniczając ryzyko nieuzyskania przychodu z działalności. Ponadto, działalność menadżera nie ma przymiotu samodzielności; działa on w ramach struktury organizacyjnej spółki, którą zarządza, nie ponosi kosztów działalności, a jego wynagrodzenie jest stałe, niezależne od ekonomicznego ryzyka. Menadżer występuje w imieniu i na rzecz spółki, znacząco eliminując w ten sposób ryzyko co do popytu, konkurencji czy ostatecznego wyniku własnego przedsiębiorstwa. Z tego powodu taka umowa jest wyprzedzającym tytułem do ubezpieczeń.
